Thanh trà dùng làm quà biếu người thân, gia đình

Trái thanh trà dùng làm quà tặng biếu người thân, gia đình.

Nhiều du khách đến Huế thường mua cân kẹo mè xửng hay trái bưởi Thanh Trà để về làm quà cho người thân. Mè xững và Thanh Trà vốn là đặc sản xứ Huế, từ lâu đã vượt ra vùng đất cố đô. Việt kiều về nước từ Mỹ, Pháp… trời Tây, chân trời góc biển về thăm quê nhà, mè xững và Thanh Trà được đóng gói đi theo.

Riêng trái bưởi Thanh Trà, thì không phải lúc nào cũng có, vì trái cây là theo mùa. Trái bưởi Thanh Trà Huế chín vào mùa thu (bắt đầu từ tháng bảy âm lịch) và chỉ tồn tại trong vòng hai tháng nên càng quý hiếm. Thanh Trà là trái bưởi ngon đỏng đảnh, không phải đất ở đâu cũng trồng được. Ngay giữa vùng đất Thừa Thiên Huế thì chỉ có các xã vùng ven đô như Lương Quán, Nguyệt Biều ở bờ nam sông Hương và bên kia sông bờ Bắc có nhà vườn Kim Long, Hương Long, xa hơn đến xã Hương Hồ, mới là đất trồng Thanh Trà cho hương vị thơm ngon, đầy hương sắc vị bưởi hàng đầu Việt Nam. Nói theo ngôn từ xứ Huế: “ăn múi Thanh Trà ngậm mà nghe”. Có nghĩa là vị ngọt hương thơm cứ in đậm hoài trong miệng sau khi ăn một thời gian dài.

Bây giờ là mùa chính vụ bưởi Thanh Trà, bưởi Thanh Trà được bày bán khắp các chợ Huế, các sạp quán hàng và người gánh rong bán dạo. Nhưng để mua đúng trái bưởi Thanh Trà thì du khách đâu phải ai cũng rành, nên mua nhầm bưởi trôi nổi để Thanh Trà thứ thiệt chịu lời tha oán là đáng buồn. Bưởi Thanh Trà có những đặc điểm khá dễ nhận biết. Trước hết trái không to và nặng như trái bưởi nơi khác, da màu vàng nắng chứ không xanh. Từ trên cuống xuống tận cùng to dần lên rất hài hoà. Nếu ở trên chừng 7 – 8 thì giữa là 10 – 12 và dưới cùng là 14 – 16.

Còn lý không nặng là bưởi Thanh Trà nước không nhiều, càng nắng hạ thì nước càng cô lại. Có lẽ vì lý do này mà bưởi Thanh Trà hết sức ngọt, như chắt lọc lấy tinh đường trong trái cây. Nhưng tốt nhất để đề phòng mua nhầm thì sau khi mua bán dứt điểm nên nhờ chị bán hàng bổ giúp tại trận một quả. Người bán Thanh Trà thứ thiệt họ đâu ngần ngại sẽ dùng cây dao bài sắc lẹm gọt vỏ, bổ tại trận cho bạn thấy tận mắt ruột của nó.

Trái bưởi Thanh Trà tép không to, trắng ngà, dù có bổ đứt tép bưởi, nước vẫn không tứa ra (vì nước ít). Nhưng có mùi thơm đặc biệt, cho dù trái bưởi bổ ra đang trên tay chị bán hàng. Và khi ta đã nếm thử vào miệng thì vị ngọt thanh tân làm cho ta thích thú và buột lên ý nghĩ câu hỏi của dân xứ Huế: “Đúng là ngậm mà nghe…” hay danh bất hư truyền. Bạn mua năm hay mười trái làm quà, vì đã mua đúng trái Thanh Trà gốc, chính hiệu, hãy nhờ chị bán hàng gọt lớp vỏ bên ngoài (gọt vừa thôi). Thế là bạn đã có món quà xứ Huế đem về tặng bạn bè, người thân. Trái Thanh Trà sau khi đã gọt qua lớp vỏ bên ngoài, lấy giấy ni lông gói lại, sau năm hay bảy ngày vẫn bảo đảm thơm ngon. Nhờ đặc điểm ít nước mà Thanh Trà để dài ngày ít bị phân huỷ hơn các loại bưởi có nhiều nước khác.

Đặc sản thì bao giờ cũng thuộc diện hiếm và quý. Bưởi Thanh Trà là diện đặc sản, cây trái không dễ gì lai tạo để nhân rộng ra nơi khác. Phải chăng ngoài đặc thù giống cây còn yếu tố đất đai, khí hậu và bao điều kiện riêng mà chúng ta chưa khám phá bí ẩn của trái cây này. Thưởng thức trái bưởi Thanh Trà cũng là đề tài lý thú cho những ai sành điệu ẩm thức. Ngoài ra, ăn thông thường xưa nay thì ở Huế có cách ăn rất chi Huế.

Các cụ bạn thân, mời đến nhà vườn có bưởi, vào khi trăng đẹp, sai con cháu hái vài quả, thêm con mực khô xé nhỏ, lấy tép bưởi cho vào chảo, sau khi đã trộn mực khô trên chảo có độ nóng vừa thôi, cho tép bưởi vào là bắc ra ngay rồi đảo trộn đều. Với chén nước mắm đập tỏi và ớt tươi, múc ra đĩa, ba bốn cụ ngồi trên chiếc chiếu ở hiên nhà vườn, trăng đã trải vàng bên cây lá màu xanh đậm. Nào be rượu làng Chuồn thật trong rót ra ly, nào mời các cụ.

Vui thú nào bằng, tao nhã nào hơn.